به گزارش خبرنگار مهر خلیج فارس این روزها بار دیگر شاهد تحولات مهم در حوزه تولید گاز ایران است. دو میدان سروش و سلمان با افزایش ظرفیت تولید و بهبود شاخص‌های بهره‌برداری، نقش مهمی در تأمین گاز کشور و پشتیبانی از صنایع جنوب ایفا می‌کنند.

میدان سروش در شمال‌غرب خلیج فارس و در فاصله ۸۰ کیلومتری جنوب‌غربی جزیره خارک قرار دارد. این میدان که عمدتاً حاوی نفت سنگین و گاز همراه است، در سال ۱۴۰۴ با اجرای پروژه تزریق گاز و آب توانست نرخ بازیافت خود را افزایش دهد.

میدان سلمان نیز در آب‌های مرزی ایران و امارات و در نزدیکی میدان ابوالبوط واقع است. این میدان گاز آزاد و نفت خام سبک در خود جای داده و ذخایر گازی اثبات‌شده آن حدود ۳.۵ تریلیون فوت مکعب برآورد می‌شود.

بر پایه اطلاعات شرکت نفت فلات قاره ایران، ظرفیت تولید گاز روزانه میدان سروش در سال جاری به حدود ۴ میلیون مترمکعب رسیده و عمدتاً برای تأمین برق استان بوشهر و صادرات محدود به همسایگان مورد استفاده است.

در مقابل، میدان سلمان با تولید روزانه ۱۲ میلیون مترمکعب گاز، بخشی از نیاز شبکه ششم سراسری را پوشش می‌دهد. تکمیل خط لوله ۳۰ اینچی سلمان–عسلویه و بهره‌برداری از سکوی سلمان C از بزرگ‌ترین تحولات این میدان در سال گذشته بوده است.

کاهش فلرینگ و مدیریت مخزن مشترک

مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: «در میدان سروش طی سال ۱۴۰۴ میزان گازسوزی (فلرینگ) ۱۲ درصد کاهش یافت و بخشی از گاز همراه برای صادرات به کویت به‌صورت سوآپ گاز مایع تخصیص داده شد».

وی درباره میدان سلمان نیز گفت: «با افزایش همکاری‌های فنی میان ایران و امارات، برداشت از مخزن مشترک بدون وارد شدن آسیب به فشار مخزن انجام می‌شود. هدف ما رساندن تولید سلمان به ۱۵ میلیون مترمکعب در روز تا پایان ۱۴۰۷ است».

تحلیلگران انرژی معتقدند، میدان سلمان به دلیل موقعیت مرزی و مشترک بودن با امارات، همواره یکی از حساس‌ترین پروژه‌های گازی ایران محسوب می‌شود. کاهش تنش‌های سیاسی در سال ۱۴۰۴ امکان توسعه سریع‌تر این میدان را فراهم ساخته است.

میدان سروش نیز با دارا بودن نفت سنگین و تجربه موفق در مدیریت گاز همراه، الگویی برای بهره‌برداری از سایر میادین مشابه در خلیج فارس به حساب می‌آید.

هادی اسماعیلی، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی، در خصوص اهمیت توسعه میادین سروش و سلمان اخیراً اظهار کرده است میدان سلمان، به سبب موقعیت مرزی حساس و مشترک بودن آن با امارات، یکی از معدود نقاطی است که هم بُعد اقتصادی قابل توجه دارد و هم به‌طور مستقیم در معادلات امنیت انرژی منطقه اثرگذار است. اگر این میدان صرفاً به‌عنوان پروژه‌ای تولیدی دیده شود، بخش مهمی از واقعیت نادیده گرفته می‌شود. ذخایر ۳.۵ تریلیون فوت مکعبی گاز آزاد آن، نه تنها برای پوشش نیاز داخلی، بلکه برای ایجاد ظرفیت صادراتی پایدار نیز حائز اهمیت است. ما باید به این میدان به‌چشم یک ابزار دیپلماسی انرژی نگاه کنیم.

وی افزود: در سال‌های گذشته، برداشت غیرهماهنگ از سمت امارات، منجر به افت فشار بخشی از مخزن شد. این موضوع از نظر مهندسی مخزن، فرآیندی برگشت‌ناپذیر و پرهزینه برای جبران است.

اسماعیلی در بخش دیگری از سخنانش درباره میدان سروش گفت: نباید گاز همراه سروش را تنها یک محصول جانبی دانست. فناوری شیرین‌سازی و فشرده‌سازی گاز همراه در شرایطی که میزان گوگرد بالاست، عملاً آزمونی برای توان مهندسی داخلی ایران بوده است. امروز نتایج این تجربه در پروژه‌های دیگر، از بهرگانسر تا نوروز، قابل استفاده است. افزون بر این، کاهش ۱۲ درصدی فلرینگ نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد که استفاده بهینه از گاز همراه نه تنها از اتلاف منابع و آلودگی محیط زیست جلوگیری کرده، بلکه ارزش اقتصادی قابل اعتنایی ایجاد کرده است.

او تصریح کرد: در افق میان‌مدت، ترکیب برداشت هوشمندانه از سلمان و مدیریت گاز همراه در سروش، می‌تواند جنوب ایران را تا حد زیادی در برابر نوسانات پارس جنوبی مقاوم کند. این موضوع، چه در بعد اقتصاد مقاومتی و چه در بعد بازارهای صادراتی، مزیت استراتژیک محسوب می‌شود. در شرایطی که رقابت انرژی در خلیج فارس رو به تشدید است، استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند به تثبیت جایگاه ایران به عنوان بازیگر اصلی گاز منطقه کمک کند.

بر اساس برنامه وزارت نفت، قرار است تا ۱۴۱۰ ظرفیت ترکیبی این دو میدان به بیش از ۲۱ میلیون مترمکعب گاز در روز برسد و بخش قابل توجهی از آن صرف تأمین خوراک نیروگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی جنوب کشور شود.