به گزارش خبرنگار مهر، با نزدیک شدن به ایام کنگره عظیم اربعین حسینی، حرکت میلیونی زائران ایرانی به‌سوی کربلای معلی در دستور کار قرار گرفته است. در این میان، تسهیل سفر به کشور عراق و فراهم‌سازی دسترسی آسان زائران به ناوگان جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی، از جمله دغدغه‌های مهم دولت و دستگاه‌های اجرایی به شمار می‌رود که برای آن برنامه‌ریزی‌های منسجم صورت گرفته است.
همچنین رهبر معظم انقلاب در یکی از بیانات‌شان در مورد اربعین فرمودند: «اربعین جهانی شد و جهانی‌تر هم خواهد شد؛ این خون حسین‌بن‌علی است که بعد از ۱۴۰۰ سال دارد می‌جوشد و روزبه‌روز تازه‌تر می‌شود، روزبه‌روز زنده‌تر می‌شود؛ این همان پیام عاشورا است که از حلقوم اباعبدالله و حلقوم زینب کبریٰ (س) در نهایت غربت و تنهایی صادر شد و امروز فضای عالم را فرا گرفته است و فرا می‌گیرد.»
پیش‌بینی‌ها از افزایش ۷ درصدی تعداد زائران اربعین حسینی نسبت به سال گذشته حکایت دارد. فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی نیز اعلام کرده است که برنامه‌ریزی برای سفرهای اربعین از یک ماه گذشته آغاز شده و اولویت تمرکز در اربعین امسال بر بخش‌های جاده‌ای و ریلی قرار دارد.
در ادامه این گزارش، نگاهی خواهیم داشت به اقدامات و تمهیدات انجام‌شده در حوزه‌های مختلف حمل‌ونقل کشور که با هدف خدمت‌رسانی به زائران اربعین ۱۴۰۴ در حال اجراست؛
حمل‌ونقل هوایی
طبق اعلام رسمی سازمان هواپیمایی کشوری، بازه زمانی پروازهای اربعین امسال از ۱۷ مرداد تا ۲۶ مرداد تعیین شده و تمامی عملیات پروازی در این مدت انجام خواهد شد. شرکت‌های هواپیمایی از صبح روز چهارشنبه، ۸ مرداد، پیش‌فروش بلیت‌های ویژه اربعین را آغاز کرده‌اند.
بر اساس بخشنامه ابلاغ‌شده، نرخ بلیت پرواز یک‌طرفه از استان‌های خراسان، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، هرمزگان، فارس، مازندران و گلستان به مقصد بغداد یا نجف اشرف ۷.۵ میلیون تومان و نرخ رفت‌وبرگشت ۱۵ میلیون تومان تعیین شده است.
همچنین، قیمت بلیت یک‌طرفه از تهران و سایر استان‌ها (به‌جز مبادی فوق) به مقاصد یادشده، حداکثر ۶.۵ میلیون تومان و نرخ رفت‌وبرگشت نیز ۱۳ میلیون تومان اعلام شده است.
ممنوعیت فروش گروهی و چارتر در پروازهای اربعین
بر اساس این ابلاغیه، فروش بلیت به‌صورت یک‌طرفه یا دوطرفه، تنها بر اساس انتخاب مسافر مجاز است و فروش اجباری بلیت رفت‌وبرگشت ممنوع اعلام شده است. نرخ بلیت برای بزرگسال (ADL) و کودک (CHD) نیز یکسان خواهد بود.
همچنین، شرکت‌های هواپیمایی در بازه پروازی اربعین، مجاز به فروش بلیت گروهی بیش از ۹ نفر نیستند و تمام قراردادهای چارتری میان شرکت‌های هواپیمایی و چارترکنندگان برای این دوره زمانی به حالت تعلیق درآمده است.
حسین خانلری، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: پیش‌فروش بلیت پروازهای ویژه اربعین از ۲۵ تیر آغاز شده و ظرفیت پروازها به‌صورت مرحله‌ای و در بازه‌های زمانی مختلف عرضه می‌شود.
وی افزود: چنانچه متقاضیان هنگام ورود به سامانه با پیام «برای تاریخ انتخاب‌شده پروازی یافت نشد» مواجه شدند، این به معنای تکمیل ظرفیت نیست و توصیه می‌شود در زمان‌های بعدی مجدداً مراجعه کنند.
با این حال، به‌دلیل اعلام محدودیت برای پرواز هواپیماهای MD از سوی کشور عراق و انجام مذاکرات برای رفع این ممنوعیت، پیش‌فروش بلیت ایرلاین‌های دیگر از تاریخ ۲۵ تیر به ۸ مرداد به تعویق افتاد.
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، همچنین بر نظارت کامل بر نرخ بلیت‌های ایام اربعین تأکید کرده و گفته است: «نظارت بر قیمت بلیت هواپیما در ایام اربعین با جدیت پیگیری می‌شود.»
حمل‌ونقل جاده‌ای
در ایام اربعین حسینی، بخش قابل توجهی از زائران از حمل‌ونقل جاده‌ای برای عزیمت به مرزهای شش‌گانه کشور استفاده می‌کنند. شمار زیادی نیز با خودروهای شخصی خود عازم مسیرهای مرزی می‌شوند؛ موضوعی که ضرورت مدیریت ترافیک، ساماندهی پارکینگ‌ها، تأمین سوخت و ارتقا ایمنی مسیرها را به یکی از چالش‌های اصلی ستاد اربعین در بخش جاده‌ای تبدیل کرده است.
نرخ بلیت اتوبوس مصوب شد
سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای از تعیین نرخ مصوب برای سفرهای جاده‌ای زائران اربعین خبر داده است. نرخ کرایه اتوبوس‌های ۲۲ تا ۲۵ نفره از مبدأ تهران به مرزهای مهران، شلمچه، چذابه، خسروی، باشماق و تمرچین به ترتیب معادل یک‌میلیون و ۴۶۲ هزار تومان، یک‌میلیون و ۷۳۷ هزار تومان، یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، یک‌میلیون و ۳۱۶ هزار تومان، یک‌میلیون و ۲۲۵ هزار تومان و یک‌میلیون و ۴۲۶ هزار تومان تعیین شده است.
برای اتوبوس‌های ۳۰ تا ۳۲ نفره، نرخ بلیت به همین مقاصد به ترتیب برابر است با یک‌میلیون و ۱۴۳ هزار تومان، یک‌میلیون و ۳۵۷ هزار تومان، یک‌میلیون و ۳۲۹ هزار تومان، یک‌میلیون و ۲۹ هزار تومان، ۹۵۷ هزار تومان و یک‌میلیون و ۱۱۴ هزار تومان.
همچنین نرخ بلیت اتوبوس‌های ۴۰ تا ۴۴ نفره از مبدأ تهران به مرزهای فوق‌الذکر به ترتیب ۸۷۱ هزار تومان، یک‌میلیون و ۳۴ هزار تومان، یک‌میلیون و ۱۲ هزار تومان، ۷۸۴ هزار تومان، ۷۲۹ هزار تومان و ۸۴۹ هزار تومان اعلام شده است.
خرید بیش از ۱۰ بلیت اربعین برای هر فرد ممنوع شد
مهدی خضری، معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری، با اشاره به محدودیت‌های فروش بلیت اظهار کرد: «مطابق روال سال گذشته، هر زائر مجاز است حداکثر تا ۱۰ بلیت به‌صورت اینترنتی یا حضوری تهیه کند و خرید بیش از این تعداد برای یک نفر امکان‌پذیر نخواهد بود.»
وی هدف از این محدودیت را تضمین دسترسی عادلانه زائران به ظرفیت حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای عنوان کرد و افزود: «این اقدام به توزیع متوازن بلیت و جلوگیری از بازار سیاه کمک می‌کند.»
۶ هزار دستگاه اتوبوس در خدمت زائران اربعین
منصور فخاران، معاون سازمان راهداری، از بسیج ناوگان عمومی برای ایام اربعین خبر داد و گفت: «براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، اوج رفت زائران از سه‌شنبه ۱۴ مرداد تا جمعه ۱۷ مرداد و زمان اوج بازگشت از چهارشنبه ۲۲ مرداد تا شنبه ۲۵ مرداد پیش‌بینی شده است.»
وی با اشاره به ظرفیت ناوگان افزود: «حدود ۶ هزار دستگاه اتوبوس برای خدمت‌رسانی به زائران در روزهای اوج تردد در نظر گرفته شده و پیش‌بینی می‌شود در ایام اربعین سال جاری، تردد زائران از مرزهای زمینی با رشد ۵ درصدی همراه باشد و به بیش از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر برسد.»
بنا بر اعلام سازمان راهداری، از مجموع ۲۷۰۰ دستگاه اتوبوس مورد نیاز در اوج بازگشت، حدود ۷۰ درصد در مرزهای شهید سلیمانی (مهران) و خسروی مستقر خواهند شد. همچنین سهم مرز شلمچه از این ظرفیت، بالغ بر ۲۵ درصد برآورد شده است.
ظرفیت پارکینگ در مرزها افزایش یافت
با توجه به سهم بالای خودروهای شخصی در سفرهای اربعین، تمهیدات لازم برای پارک و استقرار وسایل نقلیه در مرزها اندیشیده شده است. در مرز شهید سلیمانی (مهران) ظرفیت پذیرش ۱۴۷ هزار دستگاه خودرو، در مرز شلمچه حدود ۹۷ هزار و در مرز چذابه حدود ۲۱ هزار دستگاه پیش‌بینی شده است.
زائران اربعین از همان مرزی که خارج می‌شوند، به کشور بازگردند
داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری، با اشاره به اهمیت مدیریت توزیع جمعیت در پایانه‌ها گفت: «افزایش تراکم جمعیت در یک مرز خاص، منجر به تشکیل صف‌های طولانی، کمبود ناوگان و بلااستفاده‌ماندن ظرفیت سایر پایانه‌ها می‌شود.»
وی توصیه کرد: «زائران از همان مرزی که از کشور خارج می‌شوند، به کشور بازگردند تا امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای تأمین ناوگان فراهم شود و از فشار بر یک مرز خاص جلوگیری به عمل آید.»
ورود ۲۰۰ اتوبوس عراقی برای جابه‌جایی زائران از تهران و قم به نجف
مهدی خضری معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تمهیدات صورت‌گرفته برای مدیریت سفرهای اربعین، اظهار کرد: از ۱۸ تا ۲۶ مرداد به دلیل هم‌زمانی با اوج سفرهای رفت و برگشت اربعین، محدودیت‌هایی در فروش بلیت اعمال کردیم. بر این اساس، شرکت‌ها اجازه پیش‌فروش ندارند؛ چراکه در گذشته برخی شرکت‌ها پیش‌فروش انجام داده و ناوگان آن‌ها در مرزها مستقر بود که این امر نارضایتی‌هایی برای مردم را ایجاد می‌کرد.
وی ادامه داد: امسال با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، ۲۰۰ دستگاه اتوبوس از ناوگان عراقی هماهنگ شده که از تهران، قم به‌طور مستقیم به نجف اعزام خواهند شد. جلسات مربوط به ورود و خروج این ناوگان نیز انجام شده و مشکلی در این خصوص وجود ندارد. همچنین تعدادی اتوبوس از کشور افغانستان به‌صورت کمکی وارد کشور خواهند شد.
معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری بیان کرد: طبق مصوبه ستاد اربعین، دو هزار لیتر سوخت تنخواه در اختیار ناوگانی قرار می‌گیرد که در سفرهای اربعینی صورت‌وضعیت ثبت کرده‌اند. این سهمیه به‌صورت مرحله‌ای شارژ می‌شود. همچنین تصمیم‌گیری شده که ظرفیت هر بار سوخت‌گیری ناوگان اتوبوسی از ۱۵۰ لیتر به ۴۰۰ لیتر افزایش یابد تا زمان انتظار و معطلی در جایگاه‌ها کاهش یابد.
حمل‌ونقل ریلی
با آغاز پیش‌فروش بلیت قطارهای اربعین از روز سه‌شنبه ۲۴ تیرماه، بلیت مسیرهای رفت تا ۲۶ مرداد و مسیرهای برگشت تا ۲۷ مرداد به فروش رسید.
جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن، با اشاره به افزایش ظرفیت خدمات‌دهی نسبت به سال گذشته، گفت: حدود ۱۹ درصد به ظرفیت شبکه ریلی کشور در ایام اربعین افزوده‌ایم و قطارهای فوق‌العاده‌ای را از سایر محورهای ریلی به مسیرهای منتهی به کرمانشاه، اهواز و خرمشهر منتقل کرده‌ایم.
وی افزود: امسال برای نخستین بار امکان انتقال مستقیم زائران از ایستگاه خرمشهر تا نقطه مرزی شلمچه فراهم شده و قطارها به‌صورت شبانه‌روزی در این مسیر تردد خواهند داشت.
ذاکری با اشاره به تکمیل ایستگاه مرزی جدید، گفت: توسعه زیرساخت‌ها در محور خرمشهر – شلمچه موجب شده سرعت سیر قطارها در این مسیر به ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت افزایش یابد؛ مسئله‌ای که در کاهش تراکم جمعیت در ایستگاه خرمشهر و تسهیل تردد زائران مؤثر خواهد بود.
حمل‌ونقل دریایی
در راستای تسهیل تردد زائران اربعین حسینی و به‌منظور ایفای مسئولیت‌های اجتماعی، گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از راه‌اندازی خط مسافری دریایی در مسیر خرمشهر – بصره خبر داد.
بر این اساس، در مرحله نخست، انجام ۱۰ سفر دریایی در ایام منتهی به اربعین برنامه‌ریزی شده است. این خط مسافری با هدف ارائه خدمات ایمن به زائران حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و در چارچوب سیاست‌های توسعه حمل‌ونقل دریایی طراحی شده و به گفته مسئولان کشتیرانی، بسته به میزان تقاضا، قابلیت افزایش تا چهار سفر در روز را خواهد داشت.
آغاز سفرهای دریایی اربعین از ۱۰ مرداد
طبق اعلام رسمی، نخستین سفر این خط دریایی در تاریخ ۱۰ مردادماه ۱۴۰۴ انجام می‌شود و در صورت استقبال، افزایش تعداد سفرها در ایام پیک اربعین و همچنین ادامه فعالیت این مسیر پس از ایام اربعین نیز در دستور کار قرار دارد.
اجرای این طرح با همکاری شرکت‌های فعال در حوزه خدمات مسافری و جهانگردی استان خوزستان صورت گرفته و در کنار تقویت زیرساخت‌های خدمت‌رسانی به زائران، گامی مؤثر در راستای ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق محسوب می‌شود.
همچنین با راه‌اندازی این خط مسافری، بخشی از بار ترافیکی پایانه‌های مرزی زمینی کاهش یافته و زائران می‌توانند با سهولت و آرامش بیشتری مسیر خود را طی کنند. این اقدام، علاوه بر ارتقای ایمنی و کاهش ازدحام در مسیرهای زمینی، نقش مؤثری در روان‌سازی حمل‌ونقل زائران ایفا خواهد کرد.
